Bệnh Huyết Khối

Tôi 45 tuổi, mới bị tai biến mạch máu não. Theo chuẩn đoán của BS thì là mới chớm. Vậy xin cho biết cần có những chế độ ăn uống hay sinh hoạt nào để tránh lần nữa?

Trong thư, ông Thắng chỉ cho biết bị tai biến mạch não, không rõ có các bệnh lý như tăng huyết áp, đái tháo đường type 2, tăng cholesterol máu, bệnh van tim như hẹp van 2 lá, rối loạn nhịp tim như rung nhĩ, vỡ dị dạng mạch máu não. Vì vậy, xin tư vấn tổng quát để ông tham khảo như sau. Tai biến mạch máu não hay còn gọi là đột quỵ. Bệnh nhân đột ngột bị yếu hoặc liệt hẳn một nửa bên người kèm với yếu hoặc liệt nửa mặt cùng bên biểu hiện là "méo miệng" hoặc “nói đớ”. Nếu bệnh nhẹ, vận động tay chân phục hồi lại hoàn toàn sau khoảng thời gian 24 – 48 giờ, tuy nhiên trong đa số các trường hợp bệnh nhân bị yếu hoặc liệt vận động kéo dài. Trường hợp não bị tổn thương nặng bệnh nhân có thể bị rối loạn tri giác, lơ mơ hoặc hôn mê, thậm chí có thể ngưng thở và tử vong rất nhanh.

Đột quỵ có thể do nhồi máu não hoặc xuất huyết não. Nguyên nhân thường gặp nhất gây nhồi máu não là bệnh lý xơ vữa động mạch tạo thành mảng xơ vữa bám trên thành mạch não. Khi mảng xơ vữa bị vỡ, huyết khối sẽ tạo ra trên nền mảng xơ vữa ấy, làm bít tắc hoàn toàn lòng động mạch; hoặc huyết khối vỡ ra thành nhiều mảnh nhỏ, trôi đi theo dòng máu đến gây bít tắc các nhánh động mạch não nhỏ hơn. Vùng não được tưới máu bởi động mạch bị tắc sẽ bị tổn thương thiếu máu rồi hoại tử, tức là “nhồi máu”. Xơ vữa động mạch thường xảy ra trên người bệnh tăng huyết áp, đái tháo đường, hoặc tăng cholesterol máu không được điều trị đúng, người hút thuốc lá, nam giới trên 45 tuổi, phụ nữ đã mãn kinh, những người béo phì hoặc thừa cân và những người có lối sống thụ động ít vận động thể lực, hoặc người có thân nhân trực hệ bị nhồi máu cơ tim sớm… Một nguyên nhân khác cũng gây nhồi máu não là huyết khối được thành lập tại tim do bệnh van 2 lá hoặc rối loạn nhịp tim như rung nhĩ, sau đó theo dòng máu lên gây tắc động mạch não. Mặt khác, tăng huyết áp lâu ngày không được điều trị đúng cách còn làm cho thành mạch máu não yếu đi và dễ vỡ, hoặc các dị dạng mạch máu não bị vỡ, máu từ lòng mạch tràn ra ngoài, chèn vào mô não xung quanh, gây ra đột quỵ kiểu xuất huyết não.

Như vậy, để phòng ngừa tai biến mạch máu não, chúng ta cần điều trị ổn định các bệnh lý gây nhồi máu não hoặc xuất huyết não, cũng như có chế độ sinh hoạt và ẩm thực phù hợp. Nếu có hút thuốc lá nhất thiết phải bỏ thuốc. Người thừa cân hoặc béo phì phải cố gắng giảm cân bằng cách ăn kiêng và tăng cường vận động thể lực. Chế độ ăn ít muối, ít chất béo và nhiều rau quả. Phải điều trị thật tích cực các bệnh gây xơ vữa động mạch như: tăng huyết áp, đái tháo đường, tăng cholesterol máu. Cụ thể phải kiểm soát tốt huyết áp (phải hạ huyết áp tâm thu xuống dưới 140 mmHg và huyết áp tâm trương xuống dưới 90 mmHg nếu người bệnh không có đái tháo đường, huyết áp tâm thu xuống dưới 130 mmHg và huyết áp tâm trương xuống dưới 80 mmHg nếu người bệnh có đái tháo đường), kiểm soát tốt đường huyết nếu người bệnh có đái tháo đường (điều chỉnh đường huyết lúc đói xuống dưới mức 126 mg/dL), kiểm soát tốt cholesterol nếu người bệnh có tăng cholesterol máu (hạ LDL cholesterol máu xuống dưới mức 100 mg/dL). Các thuốc kháng tiểu cầu uống như aspirin và clopidogrel (biệt dược Plavix) rất hữu ích trong việc phòng ngừa nhồi máu não mới và nhồi máu não tái phát, vì các thuốc này phòng ngừa thành lập huyết khối xơ vữa động mạch. Trường hợp nhồi máu não do huyết khối từ tim, cần sử dụng thuốc kháng đông như thuốc kháng vitamine K. Tuy nhiên, tuyệt đối không nên tự ý dùng thuốc mà không tham khảo ý kiến BS. Điều trị và phòng ngừa tai biến mạch não thường lâu dài, gần như suốt đời. Theo tôi, ông nên trao đổi trực tiếp với BS đang điều trị, hoặc đến khám chuyên khoa tim mạch BV Chợ Rẫy, BV ĐH Y Dược TPHCM, Viện Tim… để được tư vấn cụ thể hơn về trường hợp của mình.

Chúc ông mau bình phục và an tâm điều trị.