Bệnh Huyết Khối

Cơn thoáng thiếu máu não là tình trạng rối loạn thần kinh thoáng qua do thiếu máu nuôi một vùng của não, tình trạng thiếu máu não này chỉ tạm thời nên sau đó các triệu chứng thần kinh đều hồi phục hoàn toàn không để lại di chứng
Theo định nghĩa trước đây thì thời gian xuất hiện các triệu chứng thần kinh có thể kéo dài tới 24 giờ, tuy nhiên hiện nay một số tác giả khuyến cáo là các cơn thoáng thiếu máu chỉ kéo dài tối đa 60 phút, nếu thời gian xuất hiện các triệu chứng lâu hơn 1 giờ thì có thể bệnh nhân đã có tổn thương ở não.

Tùy theo vùng não bị thiếu máu, bệnh nhân có thể có các triệu chứng thần kinh sau:

- Mờ một hoặc hai mắt
- Nhìn một hình thành hai hình
- Chóng mặt, nôn ói
- Yếu tay, chân một bên hoặc yếu nửa người
- Tê rần nửa người
- Nói khó hoặc không nói được
- Mất thăng bằng khi đi đứng, run tay và chân
- Ngủ li bì
- Rối loạn tâm thần hay kích động
- Lú lẩn, quên

Khi các triệu chứng trên xuất hiện đột ngột trên một người trước đó hoàn toàn bình thường thì phải nghĩ ngay tới tai biến mạch máu não

Cơn thoáng thiếu máu não xảy ra do sự tắc nghẽn tạm thời của một nhánh động mạch não, nguyên nhân sự tắc nghẽn này là do một số vật liệu (cục máu đông, mãng xơ vữa động mạch) đi từ các nơi thuộc hệ tuần hoàn tới các mạch máu gây tắc động mạch, do áp lực máu mạnh nên hiện tượng tắc nghẽn chỉ bị tạm thời.

Bệnh tim: loạn nhịp tim, bệnh van tim
Xơ vữa động mạch gây hẹp các động mạch ở não hay vùng cổ

Sau khi bị cơn thoáng thiếu máu não thì 10% các bệnh nhân sẽ bị nhồi máu não trong vòng 3 tháng sau đó, trong đó phân nửa các bệnh nhân này sẽ bị nhồi máu trong vòng 48 giờ sau cơn thoáng thiếu máu não.

Nguy cơ bệnh nhân bị cơn thoáng thiếu máu não và sau đó bị nhồi máu càng cao nếu có thêm các yếu tố:

> Tuổi bệnh nhân trên 60
> Bệnh đái tháo đường
> Thời gian cơn thoáng thiếu máu não kéo dài trên 10 phút
> Có triệu chứng yếu nửa người hay nói khó trong lúc bị cơn thoáng thiếu máu não
> Huyết áp cao trên 140/90 mm thủy ngân

Bệnh nhân bị cơn thoáng thiếu máu não sẽ tự khỏi nên thường chủ quan không đi khám bệnh, đây là sai lầm rất nghiêm trọng vì nếu không điều trị thì khi bị nhồi máu não thì việc điều trị rất tốn kém nhưng kết quả rất giới hạn.
Khi bệnh nhân có các triệu chứng thần kinh như mô tả ở phần trên thì phải đi khám bệnh ngay vì lúc này chưa thể biết được là cơn thoáng thiếu máu hay là nhồi máu não.
Trong các trường hợp các triệu chứng tự thuyên giảm thì đây là các trường hợp cơn thoáng thiếu máu não thật sự, trong các trường hợp này cần phải đi khám ngay vì có thể bệnh nhân sẽ bị nhồi máu não trong vòng 48 giờ.
Trong một số trường hợp bệnh nhân có thể có nhiều cơn thoáng thiếu máu não liên tiếp nhau thì nguy cơ xảy ra nhồi máu não sau đó rất cao nếu không được điều trị ngay.

Bệnh nhân sẽ được điều trị như thế nào nào khi đi khám bệnh

Bệnh nhân sẽ được khám bệnh để loại trừ các bệnh lý khác có thể gây các triệu chứng tương tự cơn thoáng thiếu máu não, đồng thời tìm nguyên nhân gây cơn thoáng thiếu máu và các yếu tố thuận lợi như: tăng huyết áp, đái tháo đường, tăng lipides máu.
Nếu cơ sở y tế có đủ phương tiện thì bệnh nhân sẽ được chỉ định chụp hình CT scan não.

Điều trị các yếu tố nguy cơ

• Các thuốc chống kết tập tiểu cầu ngăn chận sự thành lập các cục máu đông trong lòng mạch máu và là nhóm thuốc điều trị quan trọng nhất để điều trị các bệnh nhân đã bị cơn thoáng thiếu máu não, việc dùng thuốc liên tục làm giảm nguy cơ bị nhồi máu não.
• Các thuốc chống kết tập tiểu cầu được sử dụng:
  - Aspirine: được xem là thuốc được chỉ định đầu tiên, tuy nhiên không thể dùng thuốc trên bệnh nhân có bệnh loét dạ dày-tá tràng
  - Plavix (Clopidogrel): thuốc có thể dùng trên bệnh nhân có chống chỉ định với Aspirine, hiệu quả phòng ngừa của thuốc cao hơn Aspirine

Tóm tắt
Cơn thoáng thiếu máu não là bệnh lý xảy ra do thiếu máu tạm thời của não bộ, là triệu chứng báo trước một bệnh lý nặng hơn là nhồi máu não.
Nếu được điều trị đúng cách thì bệnh nhân đã bị cơn thoáng thiếu máu có thể tránh được nhồi máu não